راهنمای خرید رم RAM
بیایید با یک پرسش آغاز کنیم: آیا دوست دارید کامپیوتر خود را ارتقا دهید اما بودجه کافی برای تهیه یک کارت گرافیک قدرتمند یا پردازنده (CPU) پیشرفته ندارید؟ در چنین موقعیت‌هایی، ساده‌ترین راه‌حل، به‌روزرسانی حافظه رم سیستم شماست. افزایش ظرفیت رم، با هزینه‌ای اندک، می‌تواند بهبود قابل‌توجهی در عملکرد کلی دستگاه ایجاد کند و سرعت بیشتری را در اختیارتان قرار دهد. تا همین اواخر، داشتن 8 گیگابایت رم به عنوان یک استاندارد پایه برای کامپیوترها محسوب می‌شد، اما با عرضه بازی‌های جدید، بسیاری از تولیدکنندگان اکنون حداقل 16 گیگابایت را پیشنهاد می‌کنند. با این حال، انتخاب یک رم مناسب تنها به تعیین ظرفیت آن محدود نمی‌شود. عوامل متعددی در انتخاب رم ایده‌آل نقش دارند که توجه به آنها می‌تواند خریدی موفق‌تر را برای شما به ارمغان بیاورد. پیش از خرید، باید به جزئیاتی مانند سرعت، تأخیر زمانی و تعداد کانال‌ها نیز توجه کنید؛ اینجاست که گزینش رم کمی پیچیده‌تر می‌شود. با مطالعه این راهنمای خرید، می‌توانید با آگاهی بیشتری برای تهیه رم اقدام کنید.
اندازه و ساختار فیزیکی
حافظه‌های رم به طور کلی در دو نوع ساختاری عرضه می‌شوند که یکی با نام DIMM شناخته می‌شود و دیگری SO-DIMM است. این دو، با وجود شباهت‌های فراوان در فناوری و کاربرد، نباید با یکدیگر اشتباه شوند. تفاوت کلیدی میان آنها در ابعادشان نهفته است. ماژول‌های DIMM بزرگ‌تر و مستطیلی‌تر هستند و معمولاً در سیستم‌های رومیزی (دسکتاپ) مورد استفاده قرار می‌گیرند. در مقابل، SO-DIMM با اندازه کوچک‌تر طراحی شده و به همین خاطر در لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهای یکپارچه (All in One) به کار می‌رود.
دسته‌بندی حافظه‌های رم
حافظه‌های رم در مدل‌های مختلفی عرضه شده‌اند که با استاندارد DDR و شماره‌های مربوط به آن از یکدیگر متمایز می‌شوند. این استانداردها که تاکنون تا DDR4 معرفی شده‌اند، به ترتیب شماره‌گذاری شده و هر نسل نسبت به نسل پیشین خود پیشرفت‌هایی داشته است. به طور کلی، هر نسخه جدید DDR در مقایسه با نسخه قبلی، سرعت بالاتری ارائه می‌دهد، مصرف انرژی کمتری دارد و تأخیر زمانی را کاهش داده است. اما یک محدودیت مهم برای کاربران وجود دارد: امکان استفاده از هر نسل رم روی سیستمی که برای نسل قدیمی‌تر طراحی شده، وجود ندارد. دلیل این امر تفاوت در تعداد پین‌های اتصال و فاصله شکاف میانی ماژول‌ها در استانداردهای DDR است. برای مثال، در رم‌های DDR3 نوع DIMM تعداد پین‌ها 204 عدد بود، در حالی که این تعداد در رم‌های DDR4 دسکتاپی به 288 پین افزایش یافته است. به همین خاطر، نمی‌توان از رم DDR4 در سیستمی که برای DDR3 ساخته شده استفاده کرد. هر مادربرد تنها با یک نوع استاندارد سازگار است و این مادربرد است که امکان استفاده از مدل‌های دیگر را محدود می‌کند. اگر از نوع حافظه موجود در کامپیوتر خود اطلاع ندارید، شاید با توجه به زمان خرید سیستم بتوانید نوع رم آن را حدس بزنید:
مدل DDR: این استاندارد در سیستم‌های کامپیوتری از سال 2002 میلادی (1381 شمسی) مورد استفاده قرار می‌گرفت.
مدل DDR2: از اواسط سال 2002 میلادی (1381 شمسی) رونمایی شد و از همان زمان در کامپیوترها به کار گرفته شد.
مدل DDR3: از سال 2007 میلادی (1386 شمسی) در سیستم‌های کامپیوتری استفاده شده و بیشترین سهم را در بازار به خود اختصاص داده است.
مدل DDR4: در سال 2014 میلادی (1393 شمسی) معرفی شد و تاکنون به عنوان سریع‌ترین عضو این خانواده شناخته می‌شود.
ظرفیت رم و نحوه پیکربندی
اکنون در دوره‌ای هستیم که استفاده از رم‌های 3 یا 4 گیگابایتی در گوشی‌های هوشمند امری کاملاً رایج شده است. در چنین شرایطی، جای تعجب ندارد که در کامپیوترها از رم‌های 8، 16 گیگابایتی یا حتی بیشتر استفاده شود. با توجه به اینکه قیمت حافظه‌های رم به سطح معقولی رسیده، دیگر به صرفه‌جویی در هزینه هنگام خرید رم نیازی نیست. امروزه حتی برای یک کامپیوتر ساده که تنها برای باز کردن چند فایل متنی یا گشت‌وگذار در اینترنت استفاده می‌شود، حداقل 8 گیگابایت رم توصیه می‌شود. برای کسانی که قصد دارند سیستمی برای مدل‌سازی سه‌بعدی، ویرایش ویدئو یا بازی‌های کامپیوتری تهیه کنند، انتخاب کمتر از 16 گیگابایت چندان معقول به نظر نمی‌رسد. شاید برخی در انتخاب بین رم سریع‌تر با ظرفیت کمتر و رم کندتر با ظرفیت بیشتر مردد شوند. در این موقعیت، بهتر است اولویت را به ظرفیت بالاتر بدهید و حافظه‌ای با بیشترین حجم ممکن را انتخاب کنید.
عامل دیگری که در مورد رم مطرح می‌شود، تأخیر (Latency) نام دارد و به صورت مجموعه‌ای از سه یا چهار عدد نمایش داده می‌شود. هر یک از این اعداد نشان‌دهنده نوع خاصی از تأخیر هستند که شناخته‌شده‌ترین آنها، عدد اول است. این عدد با عنوان CAS Latency یا به اختصار CL شناخته می‌شود و بر حسب سیکل ساعت اندازه‌گیری می‌شود. این تأخیر در واقع مدت زمانی است که بین ارسال یک دستور و اجرای آن سپری می‌شود. رابطه خاصی بین تأخیر حافظه و سرعت آن وجود دارد که درک آن از اهمیت زیادی برخوردار است. هرچه فرکانس حافظه بالاتر باشد و همزمان تأخیر کمتری داشته باشد، عملکرد آن بهتر خواهد بود. بسیاری از افراد فقط به فرکانس و عدد CL توجه می‌کنند و متوجه می‌شوند که با افزایش فرکانس، مقدار CL نیز بزرگ‌تر می‌شود. به همین دلیل، برخی فکر می‌کنند که افزایش تأخیر CAS همراه با فرکانس بالاتر، بخشی از سرعت اعلام‌شده را عملاً غیرقابل استفاده می‌کند. اما واقعیت این است که با افزایش فرکانس، زمان تأخیر کاهش می‌یابد یا در بدترین حالت تقریباً ثابت باقی می‌ماند.
دلیل این موضوع را می‌توان این‌گونه توضیح داد: عددی که برای CL اعلام می‌شود، نشان‌دهنده تعداد سیکل‌های ساعتی است که از لحظه ارسال دستور تا اجرای آن سپری می‌شود و به هیچ عنوان به زمان واقعی بر حسب ثانیه ارتباطی ندارد. هر سیکل ساعت ارزش زمانی خاص خود را بر حسب نانوثانیه (ns) دارد و تأخیر نهایی از ضرب تعداد سیکل‌ها در مدت زمان هر سیکل محاسبه می‌شود. ارزش زمانی هر سیکل را می‌توان با معکوس کردن فرکانس حافظه به دست آورد، زیرا بر اساس قانون فیزیکی، دوره زمانی معکوس فرکانس است. برای مثال، اگر یک رم DDR3 با فرکانس 533 مگاهرتز و CL7 داشته باشیم، هر سیکل ساعت برابر با 1/533000000 ثانیه، یعنی حدود 1.87 نانوثانیه خواهد بود. در این حالت، تأخیر واقعی CAS برابر با 13.09 نانوثانیه می‌شود. حالا برای مقایسه، یک رم DDR4 با فرکانس 800 مگاهرتز و CL9 را در نظر بگیرید. در این رم، هر سیکل 1.25 نانوثانیه طول می‌کشد و با ضرب آن در 9، تأخیر 11.25 نانوثانیه به دست می‌آید. می‌بینید که با وجود بزرگ‌تر بودن عدد CL در مثال DDR4، تأخیر واقعی کمتری دارد. این به خاطر آن است که فرکانس پایه رم‌های DDR4 از DDR3 بالاتر است و همین باعث کاهش ارزش زمانی هر سیکل می‌شود.
تأخیر واقعی = تعداد سیکل‌های ساعت × زمان هر سیکل ساعت
مشکل اینجاست که تولیدکنندگان رم معمولاً فقط مقدار CL را برای بیان تأخیر ذکر می‌کنند و این عدد را روی محصول درج می‌نویسند. با داشتن فقط CL، تنها یک بخش از معادله بالا در دسترس است و نمی‌توان به تنهایی تأخیر واقعی را محاسبه کرد. اگر قصد دارید سرعت پاسخ‌دهی یک ماژول رم را ارزیابی کنید، باید آن را از منظر نانوثانیه بررسی کنید. در جدول زیر می‌توانید مثالی از این موضوع را ببینید و متوجه شوید که چگونه ممکن است ماژولی با CL بالاتر، تأخیر کمتری داشته باشد. حالا نتیجه همه این توضیحات چیست؟ حتماً برایتان این سؤال پیش آمده که در نهایت چگونه باید از بین ماژول‌های رم موجود یکی را انتخاب کرد؟ پیشنهاد ما این است که فقط به سرعت بر حسب مگاهرتز توجه کنید و بالاترین فرکانسی را که با بودجه‌تان سازگار است انتخاب کنید. مطمئن باشید با افزایش فرکانس، تأخیر واقعی عملاً تغییر قابل‌توجهی نخواهد داشت.
اولین دیدگاه را ثبت کنید